شباهت‌گریزی و حذف انسدادی پایانی در خوشه‌های همخوانی زبان فارسی در چارچوب نظریۀ بهینگی

نویسندگان

  • سهند الهامی خراسانی گروه زبانشناسی، دانشکده ادبیات فارسی و زبانهای خارجی، دانشگاه علامه طباطبائی، تهران، ایران
چکیده مقاله:

رویکرد شباهت­گریزی پایۀ اصلی شکل­گیری واج­آرایی زبان­های بشری را ادراک­پذیری می‌داند. در این رویکرد، همخوان­های انسدادی به­دلیل ضعف ذاتی در سرنخ­های ادراکیشان، بخصوص درجایگاه پایانی، گزینه­های اصلی برای حذف هستند. مقالۀ حاضر با این رویکرد و در قالب نظریۀ بهینگی به بررسی رابطۀ میان امکان حذف انسدادی پایانی در خوشه­های همخوانی زبان فارسی، براساس میزان شباهت میان دو عضو خوشۀ همخوانی می­پردازد. بدین منظور، کلیه خوشه­های همخوانی پایانی در زبان فارسی که عضو دوم آنها یک همخوان انسدادی است، گردآوری و میزان شباهت اعضای خوشه بر اساس سه مشخصه واک، جایگاه و شیوه تولید بررسی شد. تحلیل داده­ها نشان داد که در خوشه­های همخوانی مختوم به همخوان انسدادی، هرچه میزان شباهت انسدادی پایانی به همخوان پیشین در خوشه بیشتر باشد، احتمال حذف آن بیشتر است و هر سه عامل واک، جایگاه و شیوه تولید در این زمینه دخالت دارند. الگوهای حذف همخوان انسدادی در خوشه­های همخوانی براساس شباهت­گریزی در قالب محدودیت­های نظریه بهینگی با پایه ادراکی صورت­بندی شد. در این رویکرد، محدودیت­های نشانداری علیه برونداد­ی که به اندازۀ کافی ادراک­پذیر نیستند، عمل می­کنند و محدودیت­های وفاداری از اعمال تغییر بر دروندادی که به لحاظ ادراکی برجسته است، جلوگیری می­کنند.

برای دانلود باید عضویت طلایی داشته باشید

برای دانلود متن کامل این مقاله و بیش از 32 میلیون مقاله دیگر ابتدا ثبت نام کنید

اگر عضو سایت هستید لطفا وارد حساب کاربری خود شوید

منابع مشابه

پارامتر جایگاه هسته در زبان فارسی: رویکرد نظریۀ بهینگی

هدف از مقالۀ حاضر بررسی مسئلۀ جایگاه هسته در گروه‌های نحوی زبان فارسی در چارچوب نظریۀ بهینگی است. با استفاده از محدودیت‌های هم‌ترازی نحوی پیشنهادی گریمشاو (2002)، که در این مقاله به صورت Align-Left/Right(X, XP)  بازنویسی می‌شود (مک‌کارتی، 2008)، سعی بر این است که مرتبه‌بندی منسجمی از محدودیت‌های مرتبطی ارائه شود که در ارتباط با جایگاه هسته نسبت به متمم آن در درون گروه‌های نحوی زبان فارسی، فعال ...

متن کامل

رویکرد نظریۀ بهینگی به «دوگان‌سازی ناقص پیشوندی» در زبان فارسی

«دوگان‌سازی» یکی از فرایندهای زایا در حوزۀ صرف است که در زبان فارسی مشتمل بر دوگونة کامل و ناقص است. در گونة ناقص آن، ‌که به دو دستة پیشوندی و پسوندی قابل‌ دسته‌بندی است، بخش «وند» نه ‌تنها هویت مستقل آوایی ندارد، بلکه فاقد معناست. همچنین وند مفاهیمی مانند شدت، تأکید و یا مقوله‌سازی را به معنای پایه می­افزاید. از آن‌ جائی‌که این وند، تکرار بخشی از پایه است، آن را «وند مکرر» می­نامند. هدف مقالة ...

متن کامل

فرایندهای واژ- واجی واژه‌بست‌ها و حذف همخوان‌های پایانی گویش تاتی تاکستان بر اساس نظریۀ بهینگی

پژوهش حاضر، تلاشی است در جهت بررسی واژه‌بست‌ها و حذف همخوان‌های پایانی واژ – واجی گویش تاتی تاکستان در چارچوب نظریۀ بهینگی. منظور از فرایندهای واژ- واجی آن دسته از تغییرات واجی است که در بافتی صرفی، یعنی در مرز بین تکواژها ایجاد می‌شود و انگیزه آوایی دارد. روش پژوهش به‌صورت تحلیلی بوده و داده‌های پژوهش از کتاب‌های تاتی، رادیو و شبکه‌های محلی گردآوری ‌شده‌اند. متغیرهای زبانی بر اساس نوع فرایندها...

متن کامل

پارامتر جایگاه هسته در زبان فارسی: رویکرد نظریۀ بهینگی

هدف از مقالۀ حاضر بررسی مسئلۀ جایگاه هسته در گروه های نحوی زبان فارسی در چارچوب نظریۀ بهینگی است. با استفاده از محدودیت های هم ترازی نحوی پیشنهادی گریمشاو (2002)، که در این مقاله به صورت align-left/right(x, xp)  بازنویسی می شود (مک کارتی، 2008)، سعی بر این است که مرتبه بندی منسجمی از محدودیت های مرتبطی ارائه شود که در ارتباط با جایگاه هسته نسبت به متمم آن در درون گروه های نحوی زبان فارسی، فعال ...

متن کامل

تکیة واژه و گروه در زبان فارسی بر مبنای نظریۀ بهینگی

مقالة حاضر به بررسی الگوی تکیۀ زبان فارسی در سطوح کلمه و گروه نحوی می‏پردازد و نشان می‏دهد که در چارچوب نظریة واج‏شناسیِ نوایی، تکیة واژگانی در زبان فارسی از الگویی ثابت پیروی می‏کند. تکیۀ واژگانی در زبان فارسی تابع قاعدۀ تکیة کلمة واجی یعنی راست‌رو است، اما در بررسی تکیة گروه، رجوع به اطلاعات نحوی و ساخت سازه‎ایِ درونیِ سازة نحوی امری اجتناب‏ناپذیر است. اصل هسته‏گریزی (اسلامی، 1379 و 1384) به‌خوب...

متن کامل

بازنمایی فرایندهای واجی لهجۀ گلپایگانی در چارچوب نظریۀ بهینگی

پژوهش حاضر به‌عنوان مطالعه­ای توصیفی-تحلیلی با هدف بررسی مهم‌ترین فرایند‌های واجی لهجۀ گلپایگانی در چارچوب نظریۀ بهینگی به نگارش درآمده‌است. در این پژوهش گونۀ معیار زبان فارسی که توسط گویندگان خبر در رسانۀ ملی به‌کار می‌رود، به‌عنوان صورت درونداد و لهجۀ گلپایگانی به‌عنوان یکی از لهجه‌های فارسی معیار، برونداد لحاظ ‌شده‌است. با توجه به تنوع تلفظ در روستاها و مناطق مختلف این شهرستان، در این پژوهش ...

متن کامل

منابع من

با ذخیره ی این منبع در منابع من، دسترسی به آن را برای استفاده های بعدی آسان تر کنید

ذخیره در منابع من قبلا به منابع من ذحیره شده

{@ msg_add @}


عنوان ژورنال

دوره 5  شماره 7

صفحات  87- 53

تاریخ انتشار 2018-03-21

با دنبال کردن یک ژورنال هنگامی که شماره جدید این ژورنال منتشر می شود به شما از طریق ایمیل اطلاع داده می شود.

میزبانی شده توسط پلتفرم ابری doprax.com

copyright © 2015-2023